- Fran Van Hoorebeke over inclusieve zorg -

Iedereen verdient een volwaardige plek in de maatschappij

Fran Van Hoorebeke over inclusieve zorg

Hoe kunnen mensen met een meervoudige beperking deelnemen aan de samenleving? Zelfs wanneer ze in een voorziening leven? En waarom is dat zo belangrijk? We leggen het voor aan Fran Van Hoorebeke, stafmedewerker bij FOVIG (Federatie collectief overleg personen met een handicap).

FOVIG telt zo’n 440 leden, allemaal ouders, broers en zussen van mensen met een beperking. Fran geeft hen een stem in verschillende officiële commissies en werkgroepen. Daarnaast coacht ze collectieve overlegorganen en geeft ze vorming aan FOVIG-leden en zorgprofessionals. Daarbij werkt ze aan diverse actuele thema’s, waaronder inclusie.

“In een ideale, inclusieve samenleving krijgt iedereen een gelijkwaardige plek. Voor mensen met een meervoudige beperking is dat niet vanzelfsprekend. Want voor hen is het niet altijd haalbaar om in een gewoon huis in de straat te wonen”, begint Fran.

“Voor sommige mensen is een voorziening de beste plek om een kwalitatief leven uit te bouwen. Toch betekent dat niet dat ze daardoor compleet buiten de maatschappij vallen.”

Wat doen inclusieve voorzieningen?

“Ze treden op als ontmoetingsplek en brengen hun cliënten in contact met buurtbewoners. Ze organiseren bijvoorbeeld activiteiten op hun domein waaraan zowel cliënten en hun familieleden als buitenstaanders mogen deelnemen. Zo halen ze de buurt naar binnen. Omgekeerd brengen ze hun cliënten ook naar de buurt toe. Daarbij vertrekken ze altijd vanuit de cliënt. Ze passen hun activiteiten aan, zodat iedereen op zijn of haar manier volwaardig kan deelnemen.”

“Dankzij die aanpak kan iedereen zichzelf zijn en ontstaan er open ontmoetingen tussen mensen met en zonder beperking, en tussen mensen met verschillende soorten beperkingen. Neem nu UNIE-K: daar leven heel wat mensen met een meervoudige beperking samen. De ene persoon kan al wat meer dan de andere. Maar iemand die bijvoorbeeld niet kan spreken, kan je wel nog altijd bijschuiven aan tafel. Die persoon zal misschien niet actief deelnemen aan het gesprek, maar kan wel van het gezelschap genieten. Op die manier draagt de persoon ook bij aan het groepsgevoel. Dit geeft betekenis.”

Wat brengt die aanpak teweeg?

“Inclusie vermijdt dat mensen met een handicap ‘opgesloten’ raken in een afgebakende leefomgeving. Ze wonen dan misschien wel in een voorziening, toch speelt hun leven zich niet alleen op die plek af. Denk maar aan mensen die overdag het domein verlaten om ergens anders een leuke dagbesteding te doen. Dat zorgt voor afwisseling voor de cliënten én de medewerkers die hen begeleiden.”
 
“Inclusie zorgt er ook voor dat mensen van buitenaf deelnemen aan het dagelijks leven op het domein. Zo zijn er voorzieningen die de lokale kaarters- club uitnodigen en die hun cliënten – soms samen met een begeleider – laten meespelen. Door buurtbewoners in contact te brengen met cliënten, leren zij omgaan met mensen met een beperking. Na een tijdje voelen ze zich zelfs vertrouwd bij hen en appreciëren ze het gezelschap. Zo’n ontmoetingen zijn een win-win. Want ze verrijken beide doelgroepen.”

Botsen zorginstellingen op struikelblokken wanneer ze naar meer inclusie streven?

“Absoluut. Onze maatschappij verhardt alsmaar. We moeten blijven werken aan wederzijds respect, ook voor mensen met een beperking. Dat klinkt logisch, toch merken we dat het in de praktijk soms anders is. Een tweede aandachtspunt: we mogen niet té veel verwachten van cliënten. De ene kan meer dan de andere, maar iedereen heeft grenzen. Die moeten we bewaken, maar dat is best moeilijk omdat mensen met een beperking niet altijd makkelijk te lezen zijn. Daarom is het belangrijk dat zorginstellingen investeren in opleidingen voor hun medewerkers.”

“Wanneer zorginstellingen zich laten coachen door FOVIG stellen we een inclusiestrategie op. Waar wil de zorginstelling naartoe? Hoe zit het domein ineen en op welke manieren kunnen we daar voor meer inclusie zorgen? Dankzij zo’n strategie vermijd je dat een zorginstelling enkel ‘losse acties’ onderneemt. Omdat inclusie constant evolueert, heb je echt wel een langetermijnvisie nodig die je regelmatig bijstuurt én waarbij je liefst zo veel mogelijk mensen betrekt.”
 
Hoe belangrijk is het sociaal netwerk van de cliënt daarbij?

“Dat netwerk speelt een hele grote rol, dat bewijzen onze leden. Velen onder hen zijn ouder van een (volwassen) kind met een beperking en zetelen in een collectief overlegorgaan. Daarin vergaderen ze met de directie van de zorginstelling waar hun kind verblijft. Zo zorgen ze ervoor dat hun kind én de andere bewoners inspraak krijgen in de organisatie. En dat de cliënten mee aan het stuur van hun eigen leven staan. Dat is waar inclusie om draait: dat iedereen een volwaardige plek krijgt in onze maatschappij, vanuit de sterkte van het verschil. Voor FOVIG is inclusie dan ook een erg belangrijk thema. Onze meest recente ledendag stond zelfs helemaal in het teken van inclusie. We ontvingen toen verschillende sprekers op het domein van UNIE-K. Onder hen Melanie en Marleen, twee bewoners van UNIE-K.”

LEESTIP

In de eerste editie van UNIE-K PUBLIEK (2021) vertelde Nancy Dhondt meer over haar rol in het collectief overlegorgaan van UNIE-K.

Je downloadt het magazine via www.uniekpubliek.org.